Iets wat al langer op mijn lijstje staat is een groen dak. Het lijkt me een simpele manier om meer natuur te creëren. Je hoeft er namelijk niets voor op te geven. Geen tuinterras slopen of looppad versmallen, maar simpelweg gebruikmaken van de kale ruimte op bijvoorbeeld een schuur. Hoewel ik al wel heel wat YouTube-filmpjes en tutorials heb bekeken, ben ik er nooit aan begonnen. Ondanks alle instructies weet ik eigenlijk nog steeds niet goed waar ik moet beginnen.

Zwaar tillen

Dat komt vooral door de basisvoorwaarde: de sterkte van het dak. Dat moet niet alleen de vetplanten (of ‘sedum’) kunnen dragen, maar ook het substraat waar ze op groeien. Net als een flinke sloot regenwater, die door de beplanting langer wordt vastgehouden. Om erachter te komen of je constructie daar sterk genoeg voor is, moet je het dus eigenlijk bouwkundig laten keuren. Deze voorbereiding maakt de klus al een stuk ingewikkelder dan op goed geluk wat tegels eruit wippen of een gat graven voor een vijver.

Om erachter te komen of het die extra stappen waard is, spreek ik Hans Krüse, voormalig stadsecoloog van Utrecht. Na zijn pensioen werd hij gastonderzoeker bij Naturalis om te onderzoeken of je groene daken interessanter kan maken voor bestuivende insecten. Sedum bloeit namelijk maar twee maanden per jaar en trekt daarmee slechts een selecte groep insecten. Om te kijken of dat beter kan, legde hij samen met zijn buren een sedumdak aan op de garage en strooide hij daar verschillende kruidenzaden bij.

In de twee jaar die erop volgde, onderhield en onderzocht hij de proefopstelling wekelijks. Want ondanks dat groene daken steeds populairder worden, is er eigenlijk nog maar weinig onderzoek naar gedaan. Promotieclaims dat ze CO₂ en fijnstof zouden wegvangen, vindt Krüse daarom voorbarig en te optimistisch. “Zeker bij een enkel dak.” Ook zijn er onderzoeken die stellen dat een (droog) groen dak helemaal niet verkoelend werkt, maar juist voor méér warmte in huis zorgt. “Dat verschilt per huis”, licht de ecoloog toe. “Alleen bij oudere en slecht geïsoleerde huizen kan sedumbeplanting isolerend werken."

Groen geluk

Enigszins overweldigd door al die variabelen en onzekerheden vraag ik me inmiddels af of ik nog wel zin heb in het project. Het lijken me veel factoren om rekening mee te houden, waarvan het positieve effect ook nog nader eens moet worden bepaald. Maar tegelijkertijd: natuur is natuur, en alle beetjes helpen toch? En als ik echt eerlijk ben: ik vind het ook erg mooi.

Experimenteren

Hoewel Ellen prijst hoe onderhoudsarm het dak is, beargumenteert Krüse dat je het wel bereikbaar moet houden, vanwege het vele onderhoud. “Je moet het kunnen inspecteren op kiemlingen van bomen bijvoorbeeld, of de regenpijp vrijhouden van bladeren.” Waarom hun ervaringen zo uiteenlopen is niet makkelijk te zeggen. Misschien werken de kant-en-klare kratjes van Ellen beter dan wanneer je het zelf aanlegt met verschillende lagen, zoals Krüse. Of staat het ene huis bij veel bomen, en het andere niet. Het kunnen kleine invloeden zijn die voor een groot verschil zorgen.

Juist daarom moet je niet te snel opgeven, vindt Krüse. Zijn eerste bijgezaaide planten gingen vrijwel allemaal dood. Ze bleken in tegenstelling tot het sedum niet bestand tegen lange perioden van droogte. “Je kan dan teleurgesteld meteen stoppen, maar je kan ook gaan experimenteren. Wat werkt wel?” 

Hoewel dat proefondervindelijk bezig zijn me wel ligt, moet mijn eigen verhoogde tuintje helaas nog even op zich laten wachten. Ons schuurtje van ruim zestig jaar oud is waarschijnlijk hier niet stevig genoeg voor. Ik zal dus nog even op het grijze platje uitkijken, totdat het tijd is om het dak te vervangen. Ik vestig mijn hoop daarom op buren als Ellen. Dat is volgens Krüse gelukkig niet onrealistisch. “Als eenmaal iemand het voortouw neemt, kan een wijk als een lopend vuurtje vergroenen.”